In onze blog van 19 maart jl. berichtten wij dat de Advocaat-Generaal bij de Hoge Raad zich zeer negatief uitgelaten had over de forensenbelasting van de gemeente Gulpen-Wittem. Aanleiding was de – zoals de AG schreef – ‘zeer steile tariefsverhoging waarbij de gemeente algemene rechtsbeginselen en beginselen van behoorlijk bestuur had geschonden’. Wij besloten de blog met de opmerking dat wij met belangstelling uitkeken naar het oordeel van de Hoge Raad. Dat oordeel is er nu, ook in de door Bureau Bosma gevoerde procedure.
De Hoge Raad heeft in een drietal arresten geoordeeld dat de Verordening forensenbelasting 2020, waarbij de forse tariefstijging is doorgevoerd, buiten toepassing dient te blijven.
De reden hiervoor is dat het besluit van de gemeenteraad, waarbij tot de tariefsverhoging is besloten, onzorgvuldig is voorbereid en gebrekkig is gemotiveerd.
Onzorgvuldige voorbereiding en gebrekkige motivering
Het gerechtshof had in deze procedures geoordeeld dat de gemeenteraad de negatieve gevolgen van de zeer forse tariefverhoging voor de bestaande eigenaren van tweede woningen in de gemeente niet had afgewogen tegen het belang van de gemeente om de verhoging in te voeren. Dit oordeel houdt in, aldus de Hoge Raad, dat die negatieve gevolgen voor eigenaren van tweede woningen niet zijn meegewogen bij de totstandkoming van die tariefsverhoging. Dit betekent, zo overweegt de Hoge Raad, dat sprake is geweest van een onzorgvuldige voorbereiding en een gebrekkige motivering van het door de gemeenteraad genomen besluit.
Als gevolg hiervan, zo vervolgt de Hoge Raad, kan niet worden beoordeeld of dat besluit tot tariefsverhoging in strijd is met het evenredigheidsbeginsel en dan dient de rechter het besluit buiten toepassing te laten. De op basis van dit besluit opgelegde belastingaanslag dient dan te worden vernietigd.
De Hoge Raad vermindert ten slotte de in deze (3) procedures opgelegde aanslagen forensen-belasting 2020 naar aanslagen berekend naar het voor 2019 geldende belastingtarief.
Toelichting
Doordat de rechter oordeelt dat het besluit van de gemeenteraad, waarbij tot tariefsverhoging is besloten, onzorgvuldig is voorbereid en gebrekkig is gemotiveerd, komt de rechter niet toe aan de beantwoording van de vraag of de tariefsverhoging als zodanig wel is toegelaten.
Weliswaar oordeelt de Hoge Raad in één van de arresten dat de hoogte van het tarief niet aan de rechter ter beoordeling staat maar hieraan voegt hij toe dat dat weer anders is indien een belastingverordening onverbindend is doordat deze (bijvoorbeeld) in strijd komt met een algemeen rechtsbeginsel of met ander ongeschreven recht. Het in de vorige alinea aangehaalde evenredigheidsbeginsel is zo’n algemeen rechtsbeginsel. Aan dit beginsel kon de rechter dus niet toetsen als gevolg van de onzorgvuldige voorbereiding en de gebrekkige motivering van het besluit.
Het is jammer dat de rechter niet aan deze toetsing is toegekomen. De gemeenteraad wilde met de forse tariefsverhoging de plaatselijke woningmarkt reguleren. De gedachte daarbij was dat er in de gemeente te veel tweede woningen zijn als gevolg waarvan de eigen inwoners, en met name de starters op de woningmarkt, geen of onvoldoende kans hebben om een woning te bemachtigen. De tweede woningen leiden immers tot forse prijsstijgingen van woningen: niet-inwoners kopen woningen in de gemeente en nemen deze als tweede woning in gebruik.
De tariefsverhoging zou ontmoedigend kunnen (of: moeten) werken bij het onttrekken van woningen aan de plaatselijke woningmarkt.
Dit doel van de tariefsverhoging (het reguleren van de woningmarkt) is wezensvreemd aan de heffing van forensenbelasting en dus zou het fijn zijn om van de rechter te horen of een gemeente om deze reden wel zo’n forse tariefstijging bij de forensenbelasting mag doorvoeren.
In ieder geval zijn deze drie belastingplichtigen nu bevrijd van die enorm hoge aanslagen forensenbelasting die de gemeente Gulpen-Wittem over 2020 aan hen had opgelegd.
Het arrest van de Hoge Raad in de door Bureau Bosma begeleide procedure vindt u door op onderstaande link te klikken:
Voor nadere informatie kunt u contact met ons opnemen.