Het belastingjaar 2016 zit er bijna op. Wij, bedrijven en burgers, hebben met elkaar toch weer heel veel euro’s overgemaakt aan s’ Rijks schatkist en aan de schatkistjes van gemeenten, provincies en waterschappen. Laten wij hopen dat al die euro’s goed zijn of worden besteed!
Wij zijn het met de belastingheffing niet altijd eens; soms is dat terecht, soms ook niet. De Hoge Raad wees in 2016 bijna 1000 arresten in geschillen over belastingheffing. Hierbij zaten enkele zeer opvallende beslissingen zoals in het arrest over de in 2012 als donderslag bij heldere hemel ingevoerde crisisheffing. De Hoge Raad liet deze heffing in stand ondanks dat deze heffing in 2012 met terugwerkende kracht was ingevoerd. De rechtvaardiging voor de terugwerkende kracht lag volgens ons hoogste rechtscollege in de ernst van de begrotingsproblematiek; deze noopte de regering destijds tot ingrijpende maatregelen. Er bestond, aldus de Hoge Raad, voldoende dringende reden om deze crisisheffing met terugwerkende kracht in te voeren. Ja zelfs, zo oordeelde de Raad, voor zover dat ertoe zou leiden dat in de heffingsgrondslag inkomsten waren begrepen die al genoten waren vóórdat de crisisheffing werd ingevoerd! Dat deze uitspraak de Hoge Raad op de nodige kritiek kwam te staan zal geen verbazing wekken; knagen aan de bij belastingheffing zo relevante rechtszekerheid ligt immers zeer gevoelig.
Een belangrijk deel van de in 2016 gewezen arresten van de Hoge Raad heeft betrekking op het gebied van lokale belastingen; in een aantal gevallen betreft het beslissingen in principiële geschillen waarnaar door de praktijk met belangstelling is uitgekeken.
Zo oordeelde ons hoogste rechtscollege dat recreatiewoningen “woningen” zijn waarop, onder voorwaarden, het doorgaans lagere OZB-woningtarief toepassing vindt. Daarnaast wordt geen OZB-gebruikersbelasting van deze woningen geheven. Ook met betrekking tot de toepassing van enkele wettelijke vrijstellingen, waaronder de voor bedrijven van belang zijnde werktuigenvrijstelling, zijn interessante en vooral relevante beslissingen genomen: de reikwijdte van de betreffende vrijstellingen is daarbij nadrukkelijk door de Hoge Raad benoemd. Ons hoogste rechtscollege oordeelde ook nog over de methodiek van afschrijving die bij de bepaling van de gecorrigeerde vervangingswaarde in aanmerking dient te worden genomen. Stuk voor stuk beslissingen die voor een juiste WOZ-waardering, zowel van bedrijfsmatig onroerend goed als van woningen, van belang kunnen zijn en die bij de WOZ-waardering 2017 in aanmerking dienen te worden genomen. De WOZ-waarde kan hierdoor lager uitvallen dan in voorgaande jaren.
Er is bij deze beslissingen één opvallende gemene deler: de betreffende gemeenten hebben de WOZ-waarde(n) te hoog vastgesteld doordat de waardering was gegrond op onjuiste uitgangspunten. Die uitgangspunten zijn vastgelegd in de bekende taxatiewijzers die jaarlijks door de VNG worden uitgegeven. De beslissingen van de Hoge Raad bevestigen het vermoeden dat de taxatiewijzers – die overigens geen enkele rechtskracht hebben – niet altijd juist zijn.
Dát de taxatiewijzers niet altijd juist zijn is op zichzelf al niet fraai; bezwaarlijker is echter het gevolg daarvan namelijk dat sommige gemeenten ter zake van specifieke objecten ten onrechte teveel aan belastingen hebben geheven. Soms zelfs jarenlang!
Alert zijn is dan ook het devies voor 2017: niet zomaar een door een gemeente voorgestelde WOZ-waarde als juist accepteren; een grondige analyse kan leiden tot een wél juiste WOZ-waardering en dat is voor de uiteindelijke belastingpositie relevant. Dat geldt voor de heffing van alle WOZ-gerelateerde belastingen; dus ook voor, bijvoorbeeld, de winstbelasting waarbij de fiscale afschrijving op onroerende zaken is gerelateerd aan de WOZ-waarde.
Een grote doorn in het oog van belastingplichtigen blijft de heffing van leges bij onder meer omgevingsvergunningen. Absurd hoge leges worden in rekening gebracht indien voor een groot en kostbaar bouwproject een omgevingsvergunning wordt aangevraagd. Er bestaat geen enkele redelijke verhouding meer tussen de omvang van de gemeentelijke dienst en de hoogte van voor die dienst verschuldigde leges. Ondanks de grote verontwaardiging over dit soort fiscale uitwassen laten belastingrechters, onder aanvoering van de Hoge Raad, aan gemeenten en provincies nog altijd veel ruimte bij de tariefstelling voor leges.
Vrolijke uitspraken – maar met een beperkt belang – waren er ook op het gebied van de lokale heffingen. Naast de ‘auto van de zaak’ blijkt ook de ‘hond van de zaak’ aan populariteit te winnen nu de Hoge Raad heeft geoordeeld dat ook een vennootschap houder van de hond kan zijn. En we weten dat het per abuis invoeren van een onjuist kenteken op de betaalautomaat in beginsel niet tot een naheffingsaanslag kan leiden: er is namelijk gewoon betaald. Dat door het invoeren van het verkeerde kenteken de vereiste aangifte niet is gedaan is dan niet meer van belang. Een eventueel opgelegde naheffingsaanslag dient te worden vernietigd.
Nog een paar dagen en dan stappen wij over de drempel, het nieuwe jaar 2017 in. Een jaar met nieuwe uitdagingen, ongetwijfeld ook op fiscaal gebied. Gemeenten zullen begin 2017 de WOZ-waarden opnieuw vaststellen. Indien gebaseerd op de taxatiewijzers is er reden om alert te zijn en vast te stellen of de recente beslissingen van de Hoge Raad wel juist zijn doorgevoerd bij de waardering. Ook legesnota’s zullen weer naar onbegrijpelijk hoge bedragen worden vastgesteld; met ingang van 2017 gelden echter regels op grond waarvan beter inzicht kan worden verkregen in de baten en lasten bij de heffing van leges. Hierdoor kan beter zichtbaar worden of gemeenten wel uitsluitend de ‘lasten ter zake van de dienstverlening’ hebben toegerekend.
Wij wensen u een gezond, een mooi en een succesvol 2017 toe. Wij leveren daaraan graag een bijdrage door u te ondersteunen met onze kennis en ervaring bij de bepaling van WOZ-waarden of bij heffing van lokale en milieubelastingen. Dat doen wij opdat u weet dat u in 2017 niet teveel aan belastingen betaald, dat u evenmin risico’s loopt en dat is voor 2017 alvast één zorg minder.
Dat is wat wij onder ‘belastingverlichting’ verstaan! Ook in 2017.
Fijne feestdagen!